Jest to gatunek rośliny należący do rodziny powojowatych. Rozpoznawalny jest też pod innymi nazwami: lilia płotowa, pleść, powijacz, rożywój, powoik, wilek, wilec, dzwonki.
Występowanie i środowisko
Występuje w prawie całej Europie, z wyjątkiem północnej Skandynawii oraz w Australii i w Nowej Zelandii. Poza tym to gatunek kosmopolityczny. Tworzy liczne podgatunki i odmiany występujące w Azji i obu Amerykach. W Polsce dość pospolity na niżu i w piętrze pogórza. Kielisznik zaroślowy preferuje wilgotne lasy, nadrzeczne wikliny, zarośla, ogrody, przydroża. Występuje na żywopłotach, uprawach, brzegach wód płynących i stawów, przy granicach z rowami i miedzami. Preferuje gleby gliniaste, wilgotne, bogate w azot i składniki pokarmowe.
Opis
Kielisznik zaroślowy posiada twarde pełzające kłącze, z którego wyrasta wijąca się cienka łodyga. Osiąga ona wysokość od 100 do 300 cm. Szukając podpory wije się lewoskrętnie zataczając koło o średnicy kilku centymetrów. Liście są skrętoległe, duże (nawet do 15 cm długości), o kształcie grotu strzały, sercowate, ostro zakończone, długoogonkowe, z wyraźnymi nerwami. Kwiaty są koloru białego lub bladoróżowego. Są bezwonne. Wyrastają pojedynczo w kątach liści i mają kształt lejka. Kwitną od czerwca do września. Lejkowaty kwiat tworzy pięć zrośniętych płatków korony. Osłaniają go dwa sercowate liście. U podstawy kielicha znajdują się dwie podsadki, które są dwukrotnie dłuższe od kielicha i obejmują go w postaci dwulistkowego kieliszka. Po przekwitnieniu rozwijają się owoce. Są to duże jasnobrązowe torebki pokryte płatkami kielicha, które w trakcie wysychania pękają wysypując czarne nasiona.
Właściwości i zastosowanie
Kielisznik zaroślowy zawiera glikozydy, alkaloidy, chlorofil, minerały, żelazo i magnez, garbniki, gorycze i śluzy. Jest rośliną trującą, zawierającą konwolaminę. Ma właściwości lecznicze. W medycynie ludowej stosowany jako lek przeczyszczający, oczyszczający i żółciopędny. Odwar wodny z ziela stosowany w zaburzeniach trawiennych, niestrawnościach, zaparciach i otyłości. Surowce zawarte w roślinie działają żółciopędnie, pobudzając ruch robaczkowy jelit.
Ciekawostki
- Nazwa rodzajowa Calistegia złożona z greckich słów kalyx (kielich kwiatu) i stege (pokrycie dachu) nawiązuje do kształtu i osadzenia podkwiatków.
- Nazwa gatunkowa Sepium znaczy rosnący przy płotach (z łac. sepes – płot).
- Kielisznik zaroślowy należący do rodziny powojowatych, do złudzenia podobny jest do powoju polnego. Jednak różni się liśćmi przykwiatowymi. U kielisznika są duże, szerokie i okrywają kielich od dołu. Liście powoju są mniejsze, wyrastają na szypułce w pewnej odległości przed kwiatem.
- Kwiaty zamykają się podczas pochmurnej pogody oraz na noc.
- W szybkim tempie przenika na pola uprawne i ma negatywny wpływ zarówno na rośliny jak i na zwierzęta.
- Pokrywając rośliny uprawne hamuje ich wzrost oraz pogarsza ich jakość i ilość. Jest dużą przeszkodą w zbiorach mechanicznych.
- Przedostając się do paszy może wywołać u zwierząt biegunki, nadmierną pobudliwość a w skrajnych wypadkach porazić i wywołać zgon.
- Smak i zapach działają na zwierzęta odstraszająco, jednak zmielone ziele może być praktycznie niezauważalne.
- Żywotność tej rośliny to 20 do 30 lat.
- Kwiaty tej rośliny zapyla zawisak pokojowiec, który długą trąbką jest w stanie sięgnąć do ukrytego w głębi kwiatu nektaru.
- Łodygi kielisznika jedzone były w Indiach a gotowane korzenie w Chinach. Łodyga ma słodki i przyjemny smak.
Dodaj komentarz