Na północnym zachodzie graniczy z otuliną Roztoczańskiego Parku Narodowego, na południu zaś otulina Parku styka się z otuliną Parku Krajobrazowego Puszczy Solskiej. Na szczytach roztoczańskich wzniesień w obrębie Parku znajdują się wychodnie skał kredowych, mające charakter ostańców.
Największe i najbardziej malownicze skupisko skałek znajduje się na wzgórzu Wapienica (387 m npm.) – najwyższym wzniesieniem Roztocza Środkowego, nieco niższe i także bardzo malownicze – na wzgórzu Kamień (348 m npm.). Zbocza i dna dolin najczęściej pokrywają piaski. Urozmaicenie krajobrazu doliny Wieprza stanowią wydmy piaszczyste. Mają one najczęściej kształt paraboliczny i osiągają wysokość 20 m i długość do 1,5 km.
Najbardziej powszechną formą rzeźby powierzchni Parku są suche doliny, tworzące dwa systemy: jeden, występujący w okolicach Krasnobrodu i związany z doliną Wieprza, drugi, występujący na południowo zachodniej części Parku – związany z doliną górnego Sopotu.
Najmłodszą formę rzeźby terenu Parku stanowią wąwozy. Występowanie ich związane jest z płatami lessowymi. Zgrupowane są one w trzech rejonach: na południowy zachód od Krasnobrodu, na zboczach tzw. Garbów Grabowieckich i w okolicach Wsi Zielone (dł. do 3 km) Park leży w dorzeczu Wisły. Największą rzeką w Parku jest Wieprz, który wpływając w jego obszar w pobliżu miejscowości Turzyniec, wytworzył wąską dolinę wciętą do 50 m w utwory wierzchowiny. W granicach Parku znajduje się także krótki odcinek źródliskowy rzeki Sopot dopływy Tanwi.
Rozległy obszar położony na południe od doliny Wieprza jest pozbawiony powierzchniowych wód płynących.
W wielu miejscach woda podziemna występuje na dużych głębokościach, czasem nawet na około 100 m. Naturalne wypływy wód podziemnych w postaci obfitych źródeł koncentrują się głównie w dolinach rzecznych.
Ponad 60 % powierzchni Parku zajmują lasy. Najpospolitszym zbiorowiskiem leśnym jest bór świeży, a głównym gatunkiem lasotwórczym – sosna, dominująca na 75 % powierzchni leśnej. Na 16 % powierzchni gatunkiem dominującym jest jodła.
Fragment boru jodłowego występuje w rejonie wsi Zielone oraz na wschód od Jacni.
Lasy liściaste reprezentowane są w Parku także przez niewielkie płaty buczyny karpackiej, występuje na wschód od Jacni i na południe od Szuru.
Na niewielkich powierzchniach w dolinie Wieprza wykształciły się olsy. W dolinie rzeki, a także w okolicach Hutek i Podklasztoru występują cenne zbiorowiska torfowiskowe. Charakterystyczne dla Roztocza zbiorowiska roślinności kserotermicznej spotkać można na południowy wschód od Jacni. Skałki w szczytowych partiach Wapielni i Kamienia porastają interesujące zbiorowiska roślinności naskalnej.
Szata roślinna Parku zawiera elementy charakterystyczne dla flory Roztocza, cechującej się wyraźnie zaznaczoną obecnością gatunków górskich i kserotermicznych.
Do rzadkich roślin górskich należą: widłak wroniec, podrzeń żebrowiec, nerecznice górska i szerokolistna, żywce gruczołowaty i cebulkowy, żywokost bulwiasty, czartawa drobna, przenęt purpunowy, starzec Fuchsa, przytulia okrągłolistna i wilczomlecz migdałolistny.
Najciekawsze rośliny kserotermiczne to: oman szlachtawa, goryczka orzęsiona, szałwia lepka i ożanka właściwa.
Zwraca uwagę obecność wapieniolubnych paproci: zanokcicy skalnej i zanokcicy murowej.
Kilka bardzo rzadkich gatunków znajduje się także w grupie roślin torfowiskowych. Należą do nich: brzoza miękka, wierzba borówkolistna, widłak torfowy, rosiczki okrągłolistna i długolistna, wąkrota zwyczajna, przygiełka biała i turzyca strunowa. Spośród pozostałych rzadszych gatunków warto wymienić zimoziół północny, śnieżyczkę przebiśnieg, a także kilka gatunków storczyków.
Pod wpływem faunistycznym teren Parku jest słabo rozpoznany. Z leśnych ssaków kopytnych występują tu: jeleń, sarna i dzik, ssaki drapieżne reprezentują m.in.: borsuk, gronostaj, jenot, kuna leśna, kuna domowa, łasica i tchórz.
Z rzadkich gatunków ptaków stwierdzono tu gniazdowania orlika krzykliwego, bociana czarnego, kraski i pliszki górskiej.
Stawy nad Wieprzem koło Krasnobrodu są ostoją ptaków wodnych.
Na terenie Parku znajdują się dwa rezerwaty leśne, chroniące najcenniejsze fragmenty borów jodłowych i mieszanych „Święty Roch (202ha) oraz „Zarośle” (64ha). Koło Krasnobrodu znajduje się stanowisko dokumentacyjne przyrody nieożywionej „Kamieniołom”.
Do najciekawszych pomników przyrody należą zgrupowanie skałek wapiennych na szczycie wzgórza Kamień oraz źródła w Hutkach i w Husinach.
Jedyny zespół cennych zabytków w obrębie Parku znajduje się w Krasnobrodzie i jego najbliższych okolicach. W części tej miejscowości, zwanej Podzamek wznosi się otoczony dużym parkanem pałac Leszczyńskich z XVII w. rozbudowany z XIX w.
W części Krasnobrodu zwanej Podklasztorze znajduje się barokowy Kościół (XVI w.) z cudownym obrazem Matki Boskiej i kalwarią Krasnobrodzką oraz Klasztor Dominikanów mieszczący obecnie muzeum parafialne, a także zespół barokowych kapliczek i drewniana Kaplica nad otoczonym kultem cudownym źródłem.
W położonej blisko granic Parku miejscowości Bondyrz znajdują się Muzeum Historyczne Zamojskiego Inspektoratu AK oraz prywatne muzeum geologiczne. Ruch turystyczny na terenie Parku koncentruje się także w Krasnobrodzie, uzdrowisku i jednej z najpopularniejszych miejscowości wczasowych Roztocza. Znajduje się tu sanatorium, kilkanaście ośrodków wypoczynkowych, ponad 20 pensjonatów i kwater prywatnych, dwa kempingi, dwa schroniska młodzieżowe, kąpielisko, a także ośrodek turystyki konnej oraz wyciąg narciarski z trasą zjazdową na Chełmowej Górze.
Przez Park przebiegają cztery znakowane piesze szlaki turystyczne:
- Szlak niebieski Szlak Centralny – Ulów – Wioska – Stanisławów – Hucisko.
- Szlak Czerwony Szlak Partyzancki – Klockówka – Podklasztor – Krasnobród – Podzamek – Jacnia.
- Szlak Zielony Szlak im. Podobińskiej – Susiec – Łasochy – Wapielnia – Szur – Krasnobród – Bródki – Ulica.
- Szlak Czarny – Krasnobród – Stara Ciotusza – Majdan Sopocki – Nowiny.
Wyznaczono także dwie ścieżki przyrodnicze:
- Krasnobród – Szur
- rasnobród – rezerwat „Św. Roch” – Krasnobród.
Dodaj komentarz