to gatunek rośliny należący do rodziny niecierpkowatych. W Polsce obecnie występuje cztery gatunki niecierpków, z czego tylko jeden niecierpek pospolity jest gatunkiem rodzimym związanym z siedliskami łęgowymi. Drobnokwiatowy to kenofit, czyli roślina zawleczona na nasze tereny, bardzo inwazyjna i jednoroczna. Jest antropofitem, czyli rośliną związaną z siedliskami przekształconymi przez człowieka.

WYSTĘPOWANIE

Niecierpek drobnokwiatowy pochodzi ze środkowej Azji, a jego ojczyzną jest Syberia, Mongolia i Turkiestan. Do Europy przybył w latach 30 – tych XIX wieku jego egzotyczny okaz sprowadzony do Ogrodu Botanicznego w Genewie, skąd bardzo szybko przedostał się naturalnych siedlisk. W 1834 roku stwierdzony w Rosji, w 1837 roku w Niemczech, a w 1848 roku w Wielkiej Brytanii. Pierwsze okazy w Polsce stwierdzono w 1850 roku w okolicach Gdańska, następnie stwierdzony w okolicach Krakowa i Warszawy. Obecnie niecierpek „rozpanoszył” się w całej Europie Środkowej po Włochy oraz Europie Północnej, nie tylko jako chwast ogrodowy, ale także jako składnik runa lasów olszowych, łęgowych, buczyn i grądków, nie „gardząc” także zbiorowiskami ruderalnymi bogatymi w związki azotowe.

ŚRODOWISKO

Pospolity w całym kraju na niżu i w różnych podłożach górskich. Występuje na siedliskach ruderalnych, na nieużytkach, terenach kolejowych, przydrożach, przychaciach, także jako chwast w uprawach, sadach, ogrodzie, cmentarzach i w parkach. Coraz częściej spotykany na obrzeżach i w głębi lasów, zwłaszcza w łęgach, grądkach i borach mieszanych. W niektórych regionach spotyka się go nawet w szuwarach trzcinowych i na obrzeżach pól uprawnych. Wymaga gleby żyznej i preferuje stanowiska cieniste.

OPIS GATUNKU

Niecierpek drobnokwiatowy to roślina jednoroczna. Łodyga wzniesiona, prosta lub rozgałęziona o wysokości od 15 – 60 cm. jest soczysta nieco przejrzysta, szklista, zgrubiała w węzłach, niekiedy czerwonawo nabiegła. Liście skrętoległe, podłużnie jajowate, pikowane, ogonkowe, górne liście większe od dolnych. Kwiaty bladożółte, z trzema barwnymi działkami kielicha, dolna działka z prostą ostrogą i 5 płatkami korony (4 zrośnięte parami i jeden wolny) o długości 1 cm, szypułkowe. Kwiaty zebrane po 4 – 10 w niewielkie groniaste kwiatostany, obupłciowe, wyrastające z kątów liści. Zakwitają od czerwca do października, ich owocem jest podłużna lub jajowata torebka pękająca na 5 odwijających się klap. W trakcie dojrzewania dwa nasiona znajdujące się w torebce przesuwają się do górnej jej części. Nasiona do 5 mm długości na powierzchni zmarszczone.

ZASTOSOWANIE I DZIAŁANIE

• Podstawowe związki czynne: żywice, flawonoidy, olejek eteryczny, kwas alfa – parynarowy, alkohol cyrylowy, fenylokwasy i barwniki.

Zastosowanie:

• Leczy choroby skórne, regeneruje w przypadku łuszczycy, atopowego zapalenia skóry, trądziku. Wspomaga leczenie chorób układu pokarmowego i moczowego, przy niedoborze żółci, chorobach skóry głowy i jako środek odtruwający.

Działanie:

• chroni miąższ wątroby, nerek i serca,
• wyciągi wodno-alkoholowe hamują stany zapalne,
• chroni wątrobę, nerki i serce przed stłuszczeniem, obniżając przy tym poziom glukozy, cholesterolu i kwasu moczowego we krwi.
• wzmacnia wydzielanie żółci,
• wspomaga procesu odtrucia regulując przy okazji przemianę materii,
• posiada działanie rozkurczowe, moczopędne ,przeciwmiażdżycowe i przeciwnowotworowe.

Te szerokie zastosowanie stosowane było w ubiegłych wiekach w wielu krajach (Chiny, Rosja i Szwajcaria) w medycynie ludowej i ziołolecznictwie.
Najczęściej stosowano niecierpek przy krwotokach, obniżając ciśnienie krwi, również jako środek moczopędny i rozkurczowy, jak i zewnętrznie w leczeniu brodawek, grzybicy, alergii oczu i skóry, a także przy ukąszeniach owadów, żmij i poparzeniu pokrzywą.

CIEKAWOSTKI

• Łacińska nazwa tej rośliny to Impatiens, co w tłumaczeniu – niecierpliw, pochodzi od cechy natychmiastowej reakcji i błyskawicznego uwolnienia rozrzutu po dotknięciu dojrzałych nasion dłonią.
• Drugi człon nazwy łacińskiej parviflora tłumaczony jest „mały kwiatek” i pochodzi od wielkości kwiatów tej rośliny.
• Roślina ta stanowi bardzo poważne zagrożenie dla leśnych i łąkowych gatunków roślin, bowiem tworzy jednogatunkowe poszycie.
• Posiada substancje, które hamują rozwój i wzrost rodzimych roślin.
• Wytwarza ogromne ilości nasion nawet do 32 000 na m2, przez co walka i zwalczanie jest bardzo uciążliwe.
• Tempo ekspansji może wynosić 24 km/rok.
• W okresach głodu w wielu krajach wschody spożywano go na surowo lub gotowano.
• Jest rośliną, gdzie rozmnażają się komary.